Bức tâm thư của du học sinh Nhật:
"Việt Nam – nhà giàu và những đứa con chưa ngoan
Tôi đang là một du học sinh Nhật, có hơn 4 năm sinh sống tại Việt Nam. Với ngần ấy thời gian, tôi đã kịp hiểu một đạo lý giản đơn của người Việt: “Sự thật mất lòng”. Song không vì thế mà tôi sẽ ngoảnh ngơ trước những điều chưa hay, chưa đẹp ở đây. Hy vọng những gì mình viết ra, không gì ngoài sự thật, như một ly cà phê ngon tặng cho mảnh đất này, tuy đắng nhưng sẽ giúp người ta thoát khỏi cơn ngủ gục - ngủ gật trước những giá trị ảo và vô tình để những giá trị thật bị mai một.
Tôi có một nước Nhật để tự hào
Tôi tự hào vì nơi tôi lớn lên, không có rừng vàng biển bạc. Song, “trong đêm tối nhất, người ta mới thấy được, đâu là ngôi sao sáng nhất". Thế đấy, với một xứ sở thua thiệt về mọi mặt, nghèo tài nguyên, hàng năm gánh chịu sự đe dọa của hàng trăm trận động đất lớn nhỏ lại oằn mình gánh chịu vết thương chiến tranh nặng nề, vươn lên là cách duy nhất để nhân dân Nhật tồn tại và cho cả thế giới biết “có một nước Nhật như thế”.
Tôi tự hào vì đất nước tôi không có bề dày văn hiến lâu đời nên chúng tôi sẵn sàng học hỏi và tiếp nhận tinh hoa mà các dân tộc khác “chia sẻ”. Từ trong trứng nước, mỗi đứa trẻ đã được học cách cúi chào trước người khác. Cái cúi chào ấy là đại diện cho hệ tư tưởng của cả một dân tộc biết trọng thị, khiêm nhường nhưng tự trọng cao ngời.
Tôi tự hào vì đất nước tôi được thử thách nhiều hơn bất kỳ ai. Khi thảm họa động đất sóng thần kép diễn ra, cả thế giới gần như “chấn động”. Chấn động vì giữa hoang tàn, đổ nát, đói khổ và biệt lập, người ta chỉ nhìn thấy từng dòng người kiên nhẫn xếp hàng nhận cứu trợ và cúi đầu từ tốn cảm ơn. Không có cảnh hôi của, lên giá, cướp bóc, bạo lực nào diễn ra giữa sự cùng khổ. Chỉ chưa đầy một năm sau khi hàng loạt thành phố bị xóa sổ hoàn toàn, sự sống lại bắt đầu hồi sinh như chưa từng có biến cố nào đã xảy ra. Thế đấy, không có những thành tích to lớn để nói về nước Nhật nhưng thương hiệu “made in Japan”, là thương hiệu uy tín vượt trên mọi khuôn khổ, tiêu chuẩn khắt khe, được toàn cầu tôn trọng nhất mà tôi từng biết.
Bạn cũng có một nước Việt để tự hào
Nói Việt Nam là một “nhà giàu”, quả là không ngoa. Giàu tài nguyên, giàu truyền thống, giàu văn hóa… Nhưng con cháu của nhà giàu, sẽ phải đối mặt với những vấn đề nan giải của nhà giàu. Và không phải ai cũng biết cách sống có trách nhiệm trong sự giàu có ấy.
Thật đáng tự hào nếu bạn được lớn lên ở một đất nước được thiên nhiên ưu đãi với rừng vàng biển bạc. Đáng xấu hổ nếu xem đó là khoản thừa kế kếch xù, không bao giờ cạn. Thật tiếc đó lại là những gì tôi thấy. Tại các thành phố, chỉ cần nhà mình sạch sẽ là được, ngoài phạm vi ngôi nhà, bẩn đến đâu, không ai quan tâm. Ở các nhà máy, nếu không biết dồn rác thải ở đâu, họ sẽ cho chúng ra ngoài đường, sông suối, biển cả vì đó là “tài sản quốc gia” – đã có quốc gia lo, không phải việc của mỗi người dân. Tại một đất nước mà 80% dân số sống bằng nghề nông, đất đai, nước ngầm hầu như đã bị nhiễm độc, đến nỗi, người ta nói vui trong năm nữa thôi sẽ là thời đại của ung thư vì ăn gì cũng độc, không ít thì nhiều, không thể khác. Vì sao nên nỗi?
Thật đáng tự hào vì Việt Nam có 4000 năm văn hiến. Thật xấu hổ nếu 4000 năm văn hiến chỉ là một chương trong sách lịch sử chứ không được thể hiện trong cách hành xử đời thường. Thật buồn vì đó cũng là điều tôi thấy mỗi ngày.
Hãy chỉ cho tôi thấy rằng tôi đã sai nếu nói: Người Việt không biết xếp hàng, xếp hàng chỉ dành cho học sinh tiểu học; người Việt không biết tự hào về người Việt, nếu không thì Flappy Bird đã không phải chết yểu đau đớn; người Việt chửi hay còn hơn hát, cứ xách ba lô ra tới thủ đô một chuyến thì sẽ được mục sở thị; người Việt vẫn còn luyến tiếc văn hóa làng xã, giai cấp nếu không phải thế thì họ đã không đứng thẳng người chửi đổng và cúi rạp mình trước quyền lực bất công mà chẳng dám lên tiếng; người Việt có đôi mắt siêu hạng nhất vì nhìn đâu cũng thấy cơ hội để mánh mun, lọc lừa.
Tôi chưa từng thấy đất nước nào mà các bậc mẹ cha dạy dỗ con cháu cố gắng học hành để sau này là bác sỹ, phi công, thuyền trưởng… mà xuất phát không vì đam mê mà vì phong bì nhiều, đút lót dễ, giàu sang mấy hồi… Vì đâu nên nỗi?
Người Việt có một nền di sản độc đáo, một nguồn sức mạnh vô cùng to lớn, ai cũng nhìn thấy, chỉ có người Việt là không thấy hoặc từ chối nhìn thấy. Vì sao nên nỗi?
Tôi đang nhìn thấy một thế hệ, họ không còn biết phải tin vào điều gì, thậm chí còn không dám tin vào chính mình. Là một người Việt – khó lắm! Thật vậy sao?"
Liên quan đến bài viết về văn hóa con người Việt Nam gây xôn xao dư luận của một bạn du học sinh Nhật, nhà văn Nguyễn Quang Vinh đã đưa ra quan điểm đáng chú ý.
BBT xin giới thiệu đến bạn đọc chia sẻ của nhà văn.
Bài viết về văn hóa người Việt của du học sinh Nhật gây bão Facebook
Trên Facebook cá nhân, danh hài độc thoại Dưa Leo và blogger Robbey chia sẻ bài viết về văn hóa con người Việt Nam của một bạn du học sinh Nhật khiến cộng đồng mạng xôn xao. Nội dung...
“Mấy hôm nay, người ta chú ý nhiều về một bức tâm thư được cho là một sinh viên Nhật, từng ở Việt Nam 4 năm và viết về những cái xấu của người Việt Nam. Trong tất cả những điều bạn ấy viết, bạn ấy chê đúng chứ không sai:
Nào là chúng ta cứ mê mải với “rừng vàng biển bạc”, mê mải “4000 năm truyền thống”, mà ra đường gặp người chửi nhau, thóa mạ, vứt rác, ăn cắp vặt, tham nhũng, hối lộ…đủ hết.
Một số câu đáng chú ý trong bài viết của bạn này: “Thật đáng tự hào vì Việt Nam có 4000 năm văn hiến. Thật xấu hổ nếu 4000 năm văn hiến chỉ là một chương trong sách lịch sử chứ không được thể hiện trong cách hành xử đời thường. Thật buồn vì đó cũng là điều tôi thấy mỗi ngày”.
“Tại một đất nước mà 80% dân số sống bằng nghề nông, đất đai, nước ngầm hầu như đã bị nhiễm độc, đến nỗi, người ta nói vui trong năm nữa thôi sẽ là thời đại của ung thư…”.
“Người Việt có một nền di sản độc đáo, một nguồn sức mạnh vô cùng to lớn, ai cũng nhìn thấy, chỉ có người Việt là không thấy hoặc từ chối nhìn thấy. Vì sao nên nỗi? Tôi đang nhìn thấy một thế hệ, họ không còn biết phải tin vào điều gì, thậm chí còn không dám tin vào chính mình”….
Tôi tiếp cận bài viết, đọc rất kỹ và nhiều lần, nhưng không dẫn lên facebook và không bình luận. Dù có bạn kêu lên sau khi đọc, đúng quá, xấu hổ quá.
Cảm giác ấy cũng đúng luôn. Nhưng tôi muốn nói với bạn người Nhật (nếu thật) và mọi người thế này:
Không ai chọn nơi để sinh ra, tôi là người Việt, bất luận thế nào, tôi phải là người yêu nước mình, tự hào về dân tộc mình, kính trọng nhân dân và lịch sử, văn hóa nước mình.
Trong mọi thứ lổn nhổn của một đất nước, thói hư tật xấu, văn hóa xuống cấp, đạo đức tha hóa, quyền lực lũng đoạn… hầu như ở quốc gia nào cũng có, cũng đang báo động, vấn đề là cấp độ…Việt Nam không nằm ngoài điều báo động đó và cả Nhật Bản, bạn thân mến, cũng không thể nằm ngoài điều báo động đó.
Nếu chỉ nhăm nhăm kể xấu từng nước, thì xin lỗi, tôi biết Nhật Bản phát triển rất rực rỡ, nhưng cho tôi kể xấu, tôi cũng kể nhiều như bạn kể xấu về Việt Nam vậy.
Ví dụ bạn dẫn chứng một vụ việc mới nhất là vụ doanh nghiệp Nhật hối lộ quan chức Việt, thì đúng rồi, quan chức Việt nếu nhận hối lộ thì quá xấu, phải trừng trị, nhưng liệu công ty Nhật vốn có truyền thống làm ăn minh bạch và rõ ràng. Tại sao lại phải hối lộ? Tôi không đưa ra để đôi co, bởi vì không một quốc gia nào không có những tính xấu, thậm chí cực xấu, nhưng điều đó không có nghĩa là quốc gia đó xấu.
Mỗi quốc gia đang tồn tại dù giàu nghèo khác nhau, văn minh khác nhau, cao thấp khác nhau, lịch sử và văn hóa khác nhau, nhưng cho đến hôm nay, sự tồn tại chính danh của từng quốc gia chứng tỏ lòng tự trọng cao cả của chính quốc gia đó.
Nhờ vào lòng tự trọng, từng quốc gia độc lập về lãnh thổ, về văn hóa, về chính trị, dù đôi khi không phải sự độc lập nào cũng toàn bích. Nhưng chí ít, dù quốc gia tồi tệ nhất thì họ cũng đang đứng vững bởi cái tên mình, cùng nhân dân mình, lịch sử nước mình và văn hóa nước mình.
Thói xấu thì phải lên án, phải vạch mặt, dù là thói xấu của dân thường hay của chính khách, dù đạo đức tệ hại của dân thường hay của chính khách, đã xấu thì phải trừng trị, loại bỏ. Quốc gia nào cũng thế. Chỉ ra thói xấu, sự trì trệ hay sự ngạo mạn, sự tha hóa là rất cần thiết, nhưng điều đó nó không thể đại diện của hai tiếng Quốc gia.
Một số công ty Nhật đi hối lộ ở các nước trên thế giới để trúng thầu, không thể nói nước Nhật là một quốc gia hối lộ. Một vài vụ hôi của khi xảy ra tai nạn ở Việt Nam, không thể nói luôn Việt Nam là đất nước của ăn cắp và hôi của. Dứt khoát như thế.
Cám ơn bạn đã chỉ ra những thói hư tật xấu của người Việt để mọi người cũng ngẫm, cùng cố gắng hoàn thiện. Nhưng sự hoàn thiện theo từng vai trò của mình vì lòng tự trọng của quốc gia mình, chính khách điều chỉnh theo cách của chính khách, người dân tự điều chỉnh hành vi sống theo cách của từng công dân, bằng sự giao tiếp. Bằng quá trình hội nhập, cuộc sống là cuộc vận động và sàng lọc, hy vọng cái tốt sẽ khỏe lên, mạnh lên để lấn át đi những thói hư tật xấu.
Sau 4 năm ở Việt Nam mà bạn chỉ nhìn ra được những điều xấu ấy thì tôi cũng cho là bạn thất bại, chí ít về mặt nhân văn. Chúng tôi còn biết rõ hơn, thấm hơn, đau hơn nhiều lần điều bạn đang thấy và đang viết ra nhưng chúng tôi không vì thế mà giảm đi trong lòng tình yêu Tổ Quốc mình.
Phản biện bức thư chê bai thói xấu người Việt của bạn trẻ người Nhật
Những ngày qua bức thư của một bạn trẻ người Nhật với tiêu đề : Việt Nam – Nhà giàu và những đứa con chưa ngoan đang gây nhiều tranh cãi. Bức xúc trước cách đánh giá thiển cận...
Vì chúng tôi, người Việt, chắc chắn là hiểu hơn bạn ngàn lần những lý do sâu thẳm. Chất chứa vì sao còn xảy ra những điểm khiếm khuyết đó, và dù không ngụy biện, thì không thể không nói tới sự suy kiệt toàn diện của một quốc gia mòn mỏi trong nửa thế kỷ bị nhiều cuộc chiến tranh chà đi xát lại.
Chúng tôi không khoan nhượng với sự trì tệ, với cái ác, với thói hư tật xấu, không thỏa hiệp với lạc hậu và những hành vi kém văn minh, luôn mong ước cho đất nước hoàn thiện hơn, tốt đẹp hơn, khỏe hơn, nhưng cũng không vì những tồn tại. Trong đó có những cái xấu như bạn viết, mà chúng tôi nhạt nhòa đi tình yêu nước mình, kém đi sự tự hào về lịch sử và văn hóa của quốc gia mình.
Việt Nam – đó là quốc gia của chúng tôi, chúng tôi tự hào, chúng tôi xây dựng, chúng tôi bảo vệ, chúng tôi gìn giữ bằng ý chí, lòng tự trọng, sự nỗ lực vô tận và đấu tranh kiên nhẫn, bền bỉ cho một xã hội tốt đẹp hơn.
Chúng tôi sẵn sàng, dù rất cay đắng để nghe những nhận xét về hành vi của một người, nhóm người xấu, về một chính sách sai, về một hành động trái đạo lý.
Nhưng không ai có quyền xúc phạm đến hai chữ Việt Nam”.
Nhà văn Nguyễn Quang Vinh (Theo Giáo Dục)
Nguyễn Quang Vinh sinh năm 1959 ở Quảng Bình, là nhà văn, nhà biên kịch (điện ảnh, truyền hình, sân khấu), đạo diễn nhiều chương trình nghệ thuật. Các tiểu thuyết trước đây của ông: Người và dã thú, Dòng sông vàng, Người thất bại trở về, Phía Mặt trời lặn, Đêm thức.
Ông cũng là biên kịch của Chuyện tình bên dòng sông, bộ phim do Lê Khanh đóng vai chính (giành giải Nữ diễn viên xuất sắc tại LHP Việt Nam lần thứ 10 năm 1993).
Đừng để người ngoài định kiến
Cũng thời gian ấy, tôi có đến dự một phiên tòa địa phương xử một nhóm người Việt chuyên ăn cắp hàng ở siêu thị. Những người ấy đến Nhật bằng đường biển, họ cũng có việc làm bán thời gian ở các công xưởng, nhưng thỉnh thoảng vẫn kéo nhau đi ăn cắp. Thấy cảnh một phụ nữ cùng dân tộc bị buộc dây vào bụng rồi bị cảnh sát dẫn ra, tôi thấy thật bất nhẫn và xấu hổ.
Gần đây số lao động hợp tác (tu nghiệp sinh) và du khách người Việt đến Nhật Bản ngày càng nhiều, nạn trộm cắp càng tăng. Theo thống kê của cảnh sát Nhật, số người Việt bị bắt vì tội trộm cắp chiếm đến 40% số người nước ngoài phạm tội này. Tới mức người ta đã phải viết bảng cảnh cáo bằng tiếng Việt ở siêu thị: “Ăn cắp vặt là phạm tội. Nếu ăn cắp vặt thì bị phạt tù dưới 10 năm. Ngay khi phát hiện ăn cắp vặt thì chúng tôi sẽ thông báo cho cảnh sát ngay lập tức. Camera phòng chống tội phạm đang hoạt động”.
Chúng ta vẫn tự hào người Việt Nam nổi tiếng là thông minh, hiếu học, cần cù, có ý chí... Nhưng chúng ta cũng không thể không lấy làm xấu hổ vì nhiều người nước ngoài vẫn có định kiến là người Việt thiếu văn minh: hay tranh giành, chen lấn, không biết xếp hàng; hay xả rác, khạc nhổ nơi công cộng; hay nói năng, ăn uống ồn ào, ăn buffet thì lấy rất nhiều rồi bỏ phí... Và nhục nhã nhất là hay ăn cắp. Tại sao vậy? Vì nghèo đói chăng (đói ăn vụng túng làm càn)? Vì quen thói chăng (ăn cắp quen tay ăn mày quen thói)? Hay vì giáo dục chưa kỹ? Hay pháp luật không nghiêm? Hay là người trên không gương mẫu? Có người lại cho rằng do dân ta thiếu niềm tin tôn giáo? Có người còn truy nguyên đến tận điều kiện tự nhiên, phong tục?...
Đúng mà cũng không hẳn thế! Chúng ta cũng không thiếu dẫn chứng ngược lại, có nhiều người lao động nghèo mà không tham: một anh tài xế taxi tìm trả bằng được đồ đạc quý cho khách, một chị bán ve chai trả lại hàng trăm triệu, hàng tỉ đồng cho người mất, đúng như đạo lý ông bà truyền lại: “Đói cho sạch, rách cho thơm”.
Trong khi đó có những trưởng phòng, giám đốc... ra nước ngoài lại bị bắt vì ăn cắp một cái dù, một cái kính ở cửa hàng. Gần đây nhất là vụ một thành viên phi hành đoàn của Hãng Hàng không quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines) bị tình nghi mang hàng mỹ phẩm, quần áo từ một đường dây ăn cắp tại các siêu thị ra khỏi Nhật Bản. Đây cũng không phải lần đầu. Còn nhớ năm 2009, một phi công cũng của Vietnam Airlines đã bị tòa án quận Saitama tuyên phạt 30 tháng tù cho hưởng án treo, với thời gian thử thách là 4 năm, đồng thời bắt nộp phạt 500.000 yen Nhật. Nghề làm tiếp viên hàng không hay phi công không thể nói là nghèo, thế tại sao lại còn đi tiêu thụ đồ ăn cắp?
Tôi nhớ trong Tự phán, Phan Bội Châu từng tỏ ra rất thán phục một người kéo xe ở Tokyo đã không tham lam, tìm cách trả đồ mà ông bỏ quên. 100 năm trước người Nhật đã không ăn cắp mà xây dựng nên một nước Nhật giàu mạnh. 100 năm sau người Việt Nam vẫn chưa hết được thói ăn cắp. Chúng ta không nên nghĩ thói ăn cắp là chuyện nhỏ, ăn cắp có thể trừ bỏ được dễ dàng. Chuyện người Nhật bắt được người Việt ăn cắp vặt, tố giác người Việt ăn cắp lớn... những chuyện đó có liên quan với nhau không? Và có liên quan đến hình ảnh đất nước đang bị làm xấu đi không?
Tất cả chúng ta, hãy đừng tiếp tục làm xấu mặt người Việt Nam hơn nữa!
Trích " Báo tuổi trẻ"